Nieuws

Het Museumpark ligt in het voormalige Land van Hoboken, maar wat was dat dan precies? Dit artikel neemt je mee in de geschiedenis van het gebied dat zich in de afgelopen eeuw heeft ontwikkeld van een privé landgoed tot een culturele hotspot. Dit jaar vormt deze bijzondere plek het hart van de Rotterdam Architectuur Maand en kun je het gebied opnieuw ontdekken dankzij een verrassende route.

Van privélandgoed tot culturele hotspot

Precies honderd jaar geleden deed de redersfamilie Van Hoboken afstand van het land dat zij ten westen van de Rotterdamse binnenstad in bezit had: globaal het gebied tussen Westzeedijk, Westersingel, Nieuwe Binnenweg en de Coolhaven, met daarop Villa Dijkzigt – tegenwoordig het Natuurhistorisch Museum – als de statige buitenplaats van de familie. De gemeente Rotterdam kocht de grond en de villa van de erfgenamen van landheer Anthonie van Hoboken die in 1924 stierf. De gemeente besloot het gebied groen te houden door er een museumpark van te maken.

Stadsbouwmeester Willem Gerrit Witteveen maakte in 1927 een stedenbouwkundig plan voor het voormalig landgoed, waarin een parklandschap een centrale plaats inneemt omringd door woningbouw, kantoren en musea.

“Onverwacht stuitte de stad tegen dit liefelijk stuk polderland en naarmate de tijd voortschreed groeide het besef dat deze harmonie van ruimte, stilte en licht moest blijven behouden. Instinctief werd gevoeld dat dit gebied — in het hart van de haastig jachtende stad gelegen — voor de toekomst van onmetelijke waarde zou worden”  Ir. W. G. Witteveen in 1927

Binnen dit plan ontwierp architect Leen van der Vlugt het villapark Dijkzigt, waar onder andere Huis Sonneveld en het tegenwoordige Chabot Museum deel van uitmaken. In 1929 werd aan de rand van het park begonnen met de bouw van (het nieuwe) Museum Boijmans van Beuningen, ontworpen door stadsarchitect Adriaan van der Steur. Hierbij ontwierp hij ook de museumtuin en de Rozentuin samen met de vijvers achter het museum. Ook werd hier het herdenkingsmonument geplaatst voor G.J. de Jongh, oud-directeur van Dienst Gemeentewerken Rotterdam. Samen vormen het museum, de Rozentuin en herdenkingsmonument een ensemble.

Constante ontwikkeling

In 1960 werd de eerste Floriade in het Museumpark georganiseerd. Van de herinrichting van het park tijdens de Floriade is nu nog veel te zien. De Rozentuin achter Museum Boijmans Van Beuningen kreeg bij de Floriade zijn huidige vorm, onder meer met pergola’s ontworpen door Van den Broek en Bakema.

Tussen 1989 en 1991 werd het Museumpark wederom herontworpen en heringericht. De ontwerpopdracht van Dienst Stadsontwikkeling werd uitgewerkt door architectenbureau OMA, landschapsarchitect Yves Brunier en ontwerpster Petra Blaisse. Zij verdeelden het park in vijf zones, verbonden door twee strakke wandelpaden die ook door de museumgebouwen heen liepen.

Sinds de realisatie van dit ontwerp is de inrichting van het Museumpark verder veranderd. In 2005 is onder de evenementenzone een ondergrondse parkeergarage gebouwd, je kunt hier naartoe wandelen via een traverse die uitzicht biedt op het park. Tussen 2017 en 2021 is het Depot Boijmans gebouwd, de grid-zone met bomen, naar ontwerp van OMA,  is hiervoor verdwenen. Sinds 2022 wordt het Museumpark gerenoveerd, hierbij is onder andere de landschapszone heringericht.

Herontdek en onderzoek

In de honderd jaar sinds de overname van het Land van Hoboken, heeft zich dus een enorme ontwikkeling voltrokken die tot op de dag van vandaag gaande is. Tijdens de Rotterdam Architectuur Maand krijg je de kans om dit gebied door een nieuwe lens te herontdekken en te onderzoeken dankzij de route die je zigzaggend door het park leidt, gemarkeerd door installaties en interventies van verschillende ontwerpers en kunstenaars. Tijdens de route kom je van alles te weten over het heden, verleden en toekomst van het Museumpark.

Het festivalhart van de RA Maand ’24 wordt georganiseerd door AIR en OMI Rotterdam in samenwerking met verschillende partners.